Wskaźniki giełdowe to pomiary wartości niektórych lub wszystkich akcji na giełdzie. Każdy indeks jest zazwyczaj ważony, aby odzwierciedlić względną wielkość i znaczenie różnych akcji. Indeksy rynkowe są tradycyjnie wykorzystywane do porównywania wyników inwestora z wynikami całego rynku.
Inwestorowi trudno będzie nie usłyszeć o wskaźnikach giełdowych, zwanych również indeksami. Są podstawą rynku finansów, nieodzownym miernikiem kondycji lub braku inwestycji w akcje w danym momencie. Każdy doradca finansowy będzie się do nich stale odnosił, podobnie jak do mediów finansowych i przewodników po inwestycjach. Nie jest przesadą stwierdzenie, że rozprzestrzenianie się indeksów rynkowych odegrało dużą rolę w uczynieniu inwestycji bezpieczniejszymi dla zwykłych ludzi. Zanim Charles Dow, amerykański dziennikarz finansowy, ujawnił w 1884 roku swój pierwszy wskaźnik giełdowy, który mierzył akcje kolei, profesjonalnym spekulantom było wystarczająco trudno ocenić nastroje na rynku, nie mówiąc już o inwestorach detalicznych. W takiej atmosferze rozkwitały również oszustwa, manipulacje i nadużycia na rynku.
Konstrukcja indeksów rynkowych rozprzestrzeniła się na cały świat, zwłaszcza wraz z pojawieniem się w 1935 roku w Londynie 30-akcyjnego indeksu FT. Jednak większość światowych wskaźników giełdowych opiera się na tych samych zasadach. Są one tworzone w taki sposób, aby reprezentowały hipotetyczny portfel akcji, którego wyniki można następnie zmierzyć.
Czasami portfel ten może obejmować cały rynek, o którym mowa, lub coś do niego zbliżonego, tak jak w przypadku indeksu Wilshire 5000 Total Market Index w USA czy też FTSE All-Share Index, którego członkowie reprezentują około 98 procent wartości kapitałowej wszystkich spółek na londyńskiej giełdzie.
Cechą wspólną różnych typów indeksów jest to, że starają się one dać jak najdokładniejszy obraz aktualnego stanu danego rynku, niezależnie od tego, czy chodzi o akcje spółek o małym kapitale, czy o agregację aspektów indeksów światowych. Prawie wszystkie wskaźniki giełdowe są ważone i stale odświeżane, aby odzwierciedlić zmiany na rynku, zwykle z kwartalnymi zmianami w składzie indeksu, w którym niektóre spółki są promowane, a inne degradowane. Każdy kraj posiada swoje własne wskaźniki giełdowe.
Wskaźnik giełdowy to statystyczna miara pokazująca w jaki sposób zmieniają się ceny grup wyselekcjonowanych spółek w określonym czasie oraz w istotny sposób wpływają na zachowania inwestorów giełdowych. Obserwując zmiany wykresów indeksu można bez analizowania cen akcji poszczególny spółek, ocenić poziom wzrostu na rynku oraz określić kierunek ruchu cen. Pierwotnie wskaźniki giełdowe były konstruowane w celu zademonstrowania zmian cen akcji spółek notowanych na giełdzie, który występowały w krótkim okresie, a intencją powstawania nie było używanie ich do długich przedziałów czasowych, a jedynie do sprawdzania i monitorowania obecnej sytuacji rynkowej.
O giełdzie często mówi się, jako o parametrze gospodarczym. Jej zadaniem było wizualne pokazanie tego, w jakim aktualnie stanie i kondycji jest gospodarka. W Polsce do najpopularniejszych wskaźników giełdowych zaliczyć można:
WIG – Warszawski Indeks Giełdowy. W jego skład wchodzą wszystkie firmy notowane na Warszawskiej Giełdzie Papierów Wartościowych. Z WIGu zostały wyselekcjonowane kolejne pod indeksy o szczególnych walorach.
Wskaźniki giełdowe mogą być przedmiotem handlu przy użyciu produktów finansowych, takich jak kontrakty CFD. W tym przypadku broker lub platforma handlowa pozwoli inwestorom na otwarcie pozycji poprzez zdeponowanie tylko jednego procentu pełnej wartości transakcji. Nazywa się to handlem lewarowanym lub handlem na depozycie zabezpieczającym. Kiedy rynek porusza się na korzyść inwestora, może on osiągnąć znaczące zyski poprzez zdeponowanie tylko jednego procentu od pełnej wartości pozycji handlowej. Handel z marżą może jednak również spowodować znaczne straty, jeśli rynek porusza się przeciwko inwestorowi.
Indeksy, czyli wskaźniki giełdowe uważane są przez wielu za strategię o niższym ryzyku, ponieważ rozkłada się ono na cały segment lub sektor, w przeciwieństwie do jednej akcji. Jednakże, nadal istnieje pewne ryzyko. Dzieje się tak dlatego, że inwestuje się w instrumenty pochodne, a nie w fizyczne aktywa. W tym przypadku instrumentem pochodnym jest produkt finansowy, który uzyskuje swoją wartość na podstawie ceny bazowego składnika aktywów, takiego jak pojedyncza akcja lub wskaźnik giełdowy. Ryzyko polega na tym, że ruch tylko jednej akcji lub papieru wartościowego w ramach indeksu może mieć istotny wpływ na wartość całego indeksu.
Ważne jest, aby przed rozpoczęciem obrotu indeksami przeprowadzić pewne badania i obserwacje. Zbieranie wiadomości i analiz może pomóc inwestorom w podejmowaniu bardziej świadomych decyzji. Dobrym pomysłem jest również korzystanie z narzędzi zarządzania ryzykiem. Większość platform transakcyjnych oferuje szereg narzędzi i zasobów do zarządzania ryzykiem, które pomagają traderom chronić swoje pozycje przed nagłymi ruchami rynkowymi. Należą do nich zlecenia Stop-Loss i gwarantowane zlecenia Stop-Loss. Na przykład, zlecenie Stop-Loss zamknie stratną transakcję, gdy cena przekroczy wartość progową ustaloną wcześniej przez inwestora. Są one bardzo skuteczne w przypadku ostrych akcji cenowych. Innym skutecznym narzędziem zarządzania ryzykiem w przypadku indeksów transakcyjnych są zlecenia z limitem ceny. Zlecenia z limitem ceny są wykorzystywane do zawarcia transakcji po określonej cenie powyżej lub poniżej aktualnej ceny rynkowej, w określonym czasie.